Cyberoorlog: hoe de digitale wereld een slagveld werd

Nu de oorlog tussen Rusland en Oekraïne in volle gang is, wijzen cyberbeveiligingsexperts op een cyberfront dat zich al online vormde lang voordat de Russische troepen de grens overstaken. Zelfs in de maanden voor het uitbreken van de oorlog werden Oekraïense websites aangevallen en gewijzigd om dreigende berichten over de komende invasie weer te geven.

“Als reactie op de Russische oorlogsacties lanceerde het hackerscollectief Anonymous een reeks aanvallen tegen Rusland, met de staatsmedia van het land als belangrijkste doelwit. We zien dus cyberoorlogsvoering in actie met nieuwe soorten malware die beide landen overspoelen, duizenden sites die crashen onder DDoS-aanvallen (distributed denial-of-service), en hacktivisme dat aan beide kanten van de barricades floreert”, zegt Daniel Markuson, een cyberbeveiligingsexpert bij NordVPN.

De methoden van cyberoorlogsvoering

Het afgelopen decennium is de hoeveelheid tijd die mensen online doorbrengen drastisch gestegen. Uit onderzoek van NordVPN is gebleken dat Nederlanders meer dan 21 jaar van hun leven online doorbrengen. Nu ons leven zo afhankelijk is van het internet, kunnen cyberoorlogen zeer reële schade aanrichten. Enkele van de doelen die online “soldaten” zichzelf stellen, zijn onder andere:

● Sabotage en terrorisme
Het doel van veel acties in een cyberoorlog is om te saboteren en willekeurige schade aan te richten. Van het offline halen van een site met een DDoS-aanval tot het bekladden van webpagina’s met politieke boodschappen – cyberterroristen lanceren elk jaar meerdere operaties. Een gebeurtenis die enorm veel impact had, vond plaats in Turkije toen Iraanse hackers erin slaagden het elektriciteitsnet gedurende ongeveer twaalf uur uit te schakelen, waardoor meer dan 40 miljoen mensen werden getroffen.

● Spionage
Hoewel cyberspionage ook voorkomt tussen bedrijven, waarbij concurrenten om octrooien en gevoelige informatie strijden, is het een essentiële strategie voor regeringen die zich met geheime oorlogsvoering bezighouden. Chinese inlichtingendiensten worden regelmatig genoemd als daders van dergelijke operaties, hoewel zij de beschuldigingen consequent ontkennen.

● Civiel activisme (hacktivisme)
De groeiende trend van hacktivisme heeft ervoor gezorgd dat civiele cyberactivisten het opnemen tegen regeringen en autoriteiten over de hele wereld. Een voorbeeld van hacktivisme is Anonymous, een groep die de verantwoordelijkheid heeft opgeëist voor aanvallen op overheidsinstanties in de VS. In 2022 begon Anonymous een gerichte cybercampagne tegen Rusland, nadat het land Oekraïne was binnengevallen, met als doel overheidssystemen te ontregelen en Russische propaganda te bestrijden.

● Propaganda en desinformatie
In 2020 bleken 81 landen gebruik te hebben gemaakt van een of andere vorm van manipulatie van social media. Dit soort manipulatie werd meestal opgedragen door overheidsinstanties, politieke partijen of politici. Dergelijke campagnes, die grotendeels bestaan uit de verspreiding van nepnieuws, richten zich vaak op drie hoofddoelen: het afleiden van gesprekken van belangrijke kwesties, het vergroten van polarisatie tussen religieuze, politieke of sociale groepen, en het onderdrukken van fundamentele mensenrechten, zoals het recht op vrijheid van meningsuiting of vrijheid van informatie.

De toekomst van cyberoorlogsvoering

“Overheden, bedrijven en burgers moeten deze opkomende trend begrijpen en zichzelf beschermen door zowel voor hun fysieke veiligheid als voor hun cyberveiligheid te zorgen. Van de massale cyberaanvallen tijdens de Russisch-Georgische oorlog in 2008 tot de cyberaanvallen waarmee Oekraïne vandaag wordt geconfronteerd – dit is het nieuwe slagveld voor zowel civiele als internationale conflicten”, vertelt Daniel Markuson.

Markuson voorspelt dat cyberoorlog in de toekomst een nog belangrijker strijdtoneel zal worden voor de mondiale grootmachten. Hij denkt ook dat terroristische cellen hun inspanningen zullen richten op civiele infrastructuur en andere netwerken waar ze veel schade kunnen berokkenen – terroristen zouden nog moeilijker op te sporen zijn en overal ter wereld aanvallen kunnen uitvoeren. Ten slotte denkt Markuson dat het activisme virtueler zal worden en burgers in staat zal stellen grote overheidsinstanties ter verantwoording te roepen.

Een doorsnee persoon heeft niet veel invloed op een cyberoorlog en kan zich niet tegen de gevolgen ervan beschermen. Maar door jezelf voor te lichten, te letten op de betrouwbaarheid van informatiebronnen en een kritische houding aan te nemen ten opzichte van alles wat je online leest, kun je bewuster worden en zul je je minder makkelijk door propaganda laten verleiden.

Over NordVPN
NordVPN is ’s werelds meest geavanceerde VPN-dienstverlener en wordt wereldwijd door miljoenen internetgebruikers gebruikt. NordVPN biedt dubbele VPN-encryptie, Onion Over VPN, en garandeert privacy met zero tracking. Een van de belangrijkste kenmerken van het product is Threat Protection, wat kwaadaardige websites, malware, trackers en advertenties blokkeert. NordVPN is zeer gebruiksvriendelijk, biedt een van de beste prijzen op de markt en heeft meer dan 5.000 servers in 60 landen wereldwijd. Voor meer informatie: http://nordvpn.com/nl/.