Digitale vaardigheden: de vergeten kans voor bestuurders om werknemers te binden

63 procent van de grote organisaties heeft geen succesvol beleid rondom digitale vaardigheden en meer dan de helft van alle bestuurders zou zélf over betere digitale vaardigheden willen beschikken.

Bestuurders van grote organisaties erkennen ruimschoots dat goed gebruik van digitale middelen voor een heel groot gedeelte bijdraagt aan het behalen van organisatiedoelen. Maar hoe staat het gesteld met de vaardigheden van bestuur en medewerkers als het gaat om het gebruik van deze digitale middelen? Welk beleid hanteren bestuurders en welke risico’s en kansen zien ze?

Uit ons eigen recente onderzoek onder medewerkers en bestuurders van organisaties met meer dan vijfhonderd werknemers die minimaal wekelijks met software werken, blijkt dat er nog veel te winnen valt op het gebied van beleid rondom digitale vaardigheden.

De belangrijkste zaken uit het onderzoek

• 54 procent van de bestuurders bij grote organisaties zou zelf over betere digitale vaardigheden willen beschikken.
• 63 procent van grote organisaties heeft geen succesvol beleid rondom digitale vaardigheden, een groep organisaties heeft ook überhaupt geen beleid; bij de organisaties die wel beleid hebben is het huidige beleid uitermate defensief opgesteld met weinig oog voor de kansen van digitale vaardigheden.
• 67 procent van de medewerkers bij grote organisaties geeft aan dat een organisatie aantrekkelijker is als er actief aan digitale vaardigheden gewerkt wordt. Slechts 21 procent van de bestuurders heeft dit op de radar.

Op de werkvloer gebruikt 87 procent van de medewerkers dagelijks software, bij hoger opgeleiden ligt dit percentage zelfs op 91 procent. Echter, het gaat ze niet allemaal gemakkelijk af: 52 procent van de totale medewerkers vindt IT gemakkelijk in gebruik, 48 procent van de overheidsmedewerkers vindt het werken met IT gemakkelijk.

Huidige digitale vaardigheden en beleid

Bestuurders zien het belang van digitale vaardigheden wel in: ze beoordelen het verband tussen digitale vaardigheden en het behalen van organisatiedoelen met een 7,5 uit 10. En 69 procent van de bestuurders vermoedt dat digitale vaardigheden in zijn/haar organisatie op een hoog niveau zitten. Tegelijkertijd geeft 54 procent van de bestuurders aan zelf betere digitale vaardigheden te willen hebben.

Vanuit onze eigen onderzoeksgegevens blijkt dat medewerkers gemiddeld op digitale vaardigheden een 4,8 scoren wat digitale vaardigheden betreft. Gevraagd naar hun eigen inschatting geven ze zichzelf gemiddeld een 7,2. Idealiter willen ze zelfs naar een 8,8.

Daarnaast blijkt dat bestuurders denken dat medewerkers goed meekomen met digitale veranderingen (7,1/10), maar in werkelijkheid ervaart 46 procent van de medewerkers een hoog stressniveau bij digitale veranderingen en is voor slechts 53 procent van de medewerkers het tempo van veranderingen makkelijk bij te houden. Dit betekent dat er een kloof zit tussen perceptie en realiteit van bestuurders.

Als het gaat om beleid om digitale vaardigheden bij te houden geven bestuurders aan:

• 5 procent weet niet of er een beleid is.
• 10 procent geeft aan dat er geen beleid is.
• 17 procent bekijkt per project of het nodig is om aan digitale vaardigheden te werken.
• 32 procent heeft een beleid, maar stelt dat het (verder) geprofessionaliseerd moet worden.
• 37 procent geeft aan dat er een beleid is wat digitale vaardigheden ondersteunt.

Risico’s en kansen

Dat digitale vaardigheden hoog op de bestuursagenda horen te staan wordt alom bevestigd, bijvoorbeeld door het World Economic Forum wat technological literacy (technologische geletterdheid) hoog laat scoren in de Core Skills in 2030. Ook door de opkomst van AI en de daarbij behorende verplichtingen zoals die vanuit Europa worden gesteld, zijn digitale vaardigheden relevanter dan ooit om beleidsmatig op te pakken. Bestuurders zien echter onvoldoende het belang van het opstellen van beleid in, of hebben simpelweg zelf de vaardigheden niet.

Wanneer software niet goed wordt ingezet, benoemen bestuurders deze risico’s:

• Kwetsbaar voor cybercriminaliteit (62 procent).
• Niet kunnen voldoen aan kwaliteitseisen en wetgeving (54 procent).
• Rem op de innovatie (38 procent).

Bestuurders zijn kortom terughoudend als het gaat om het ontwikkelen van digitale vaardigheden. De kansen die een offensief, proactief beleid zou bieden staan niet of nauwelijks op de radar. De belangrijkste kansen zijn het aantrekken van nieuw talent, het verbeteren van medewerkerstevredenheid en het behalen van organisatiedoelstellingen door digitale middelen optimaal in te zetten.

67 procent van de medewerkers geeft aan dat een organisatie aantrekkelijker is als er actief gewerkt wordt aan digitale vaardigheden. Onder hoogopgeleiden en jongvolwassenen ligt dit percentage zelfs op 73 procent. Ondanks dat het actief werken aan digitale vaardigheden een duidelijke wens van de medewerkers is, ziet slechts een vijfde van bestuurders het nalaten hiervan als risico voor het aantrekken van nieuw talent. Dit biedt voor veel organisaties een kans om zichzelf aantrekkelijker te positioneren op de arbeidsmarkt.

46 procent van de medewerkers ervaart stress door digitale veranderingen op de werkplek en slechts 53 procent kan het tempo van deze veranderingen makkelijk bijhouden. Investeren in digitale vaardigheden kan medewerkerstevredenheid een grote boost geven en de stress (en de daarmee gepaarde gezondheidsklachten) op de digitale werkplek te verminderen.

Goed gebruik van software speelt een essentiële rol bij het behalen van organisatiedoelen. De IT wordt wel aangekocht, maar in de praktijk wordt er nauwelijks aandacht besteed aan het effectief inzetten van de IT. Er ligt ten slotte nog een grote kans bij het beleid: als het stimuleren van digitale vaardigheden verankerd wordt in beleid, zal dit zorgen voor het effectiever behalen van organisatiedoelstellingen.

Over de auteur: Sjoerd Koolen is CEO en co-founder van WorkplaceBuddy.

Over het onderzoek: dit onderzoek is uitgevoerd door Motivaction in opdracht van WorkplaceBuddy. De steekproef is getrokken uit Nederlanders is de leeftijd van 18-80 jaar en bestaat uit bestuurders (n=52) en medewerkers (n=1176) van organisaties met meer dan vijfhonderd werknemers, waarvan de helft wekelijks of vaker gebruikt maakt van software voor hun werkzaamheden. De eigen data van WorkplaceBuddy stammen van de meest recente 2130 gebruikers die de digitale vaardighedenscan hebben afgenomen in ons product.