PSD2: analyse en profilering met bankdata

Binnen een aantal maanden treedt PSD2 in werking, maar de verwachte innovatie van deze Europese regelgeving beperkt zich niet tot het betalen alleen. Er zijn met behulp van bankdata allerlei nieuwe mogelijkheden voor analyse en profilering.

Vanaf half januari moet bijna heel Europa de gevolgen gaan zien van de herziene Payment Service Directive 2 (PSD2). Nederland haalt de deadline niet en zet de EU-richtlijn waarschijnlijk richting de zomer om in wetgeving. Maar vanaf dat moment krijgen consumenten het recht andere bedrijven toegang te geven tot hun bankrekening. Banken zijn vanaf dat moment ook verplicht die toegang in technische zin te bieden, bijvoorbeeld via een API.

Een belangrijk gevolg van die toegang is dat bedrijven (zogenoemde ‘payment initiation service providers’) op verzoek betaaltransacties kunnen starten. De verwachting is dan ook dat er een hoop nieuwe (mobiele) betaaldiensten bij komen. Maar behalve deze rol van betaalinitiator komen er ook ‘account information service providers’. Die kunnen de rekeningdata – denk aan de transacties en het saldo – gebruiken in andere software.

‘Directe koppeling werkt drempelverlagend’

Dat brengt een hoop nieuwe mogelijkheden met zich mee, vertelt Bart den Hollander van Invers. Het bedrijf ontwikkelt analysetechnieken die onder meer in digitale huishoudboekjes worden gebruikt. Dat is ook direct de meest voor de hand liggende toepassing. Door de koppeling hoeft de gebruiker niet meer maandelijks zijn online bankierenomgeving te openen om de transacties te downloaden en vervolgens te uploaden in een online huishoudboekje. Dat op zich zal al drempelverlagend werken, verwacht Den Hollander, maar het voegt ook een heel nieuwe dimensie toe aan financiële software. “Met een real-time koppeling kan de software de data automatisch verrijken en zelfstandig tot analyses komen.”

Nu is iemands saldo nog de meest gebruikte manier van financieel beheer, legt hij uit. Maar dat is geen vooruitkijken. Doordat softwaremakers toegang krijgen tot alle data zijn er trends te vinden en kan het pro-actief optreden. ‘Hallo, morgen wordt de energierekening afgeschreven.’ Of ‘De gemiddelde bestedingsruimte is het afgelopen half jaar afgenomen.’

‘Nauwkeurig profiel’

Uit transactiedata is namelijk nogal wat informatie te halen, maakt Den Hollander duidelijk. Niet alleen wanneer en hoeveel er is betaald. Maar ook waar diegene woont, in wat voor een huis en welk energielabel daarbij hoort. “Het zijn maar wat simpele voorbeelden. Maar op basis van de data kun je heel nauwkeurig een profiel van een persoon of huishouden samenstellen.” Dit principe past Invers onder meer toe in de schuldhulpverlening. Er is voor die mensen en hun adviseurs vrij vlot een financieel rapport samen te stellen met het ontstaan van de schuld en opties om uit de problemen te raken.

Met dezelfde analyses zou een hypotheekverstrekker zijn offerteproces verder kunnen digitaliseren en personaliseren. Door de financiële data te vergelijken met bijvoorbeeld gemiddelden of openbare gegevens van het Nibud kan de financiële instelling zeer snel tot een financieel beeld komen. “De verstrekker wil weten hoeveel eigen geld iemand meebrengt en wat de verhouding is tussen vaste inkomsten en uitgaven. Een solvabiliteitsberekening dus. Met toestemming van de klant zijn die achterliggende data allemaal in te zien. Natuurlijk is er voor een hypotheek meer informatie benodigd, maar de trend is dat dit soort financiële producten instant beschikbaar worden.”

Commerciële mogelijkheden

Behalve extra inzicht, biedt de PSD2-regeling ook nieuwe commerciële mogelijkheden. Zo verwacht Den Hollander dat platformen die prijzen vergelijken hun diensten ook wel willen verrijken met de gegevens. “Een besparingstool die verzekeringen vergelijkt, kan natuurlijk veel nauwkeuriger aanbiedingen doen als het over alle data beschikt.”

Een belangrijke doelstelling van PSD2 is dat er meer innovatie en concurrentie komt. Daarnaast moet de consument grip krijgen op wie er allemaal toegang heeft tot de rekening en data. Dat blijft een gevoelig onderwerp. Genoeg critici verwachten juist dat consumenten niet stiilstaan bij de risico’s en de gegevens daardoor te gemakkelijk delen. Er zijn daarom al initiatieven die met applicaties orde en overzicht in die potentiële chaos willen aanbrengen.

Of het daadwerkelijk zo ver komt, is de vraag. Recent onderzoek van Accenture onder Britten verraadt een vrij kritische houding van consumenten. Tweederde zegt de data niet toe te vertrouwen aan andere bedrijven.

Bedrijven zullen ongetwijfeld de grenzen opzoeken, zegt Den Hollander. Toch verwacht hij niet dat ze consumenten willen verleiden onnodige gegevens te delen. “Een gemiddeld huishouden heeft tweeduizend transacties per jaar. Als je de gegevens van duizenden huishoudens verzamelt, bezit je al zo’n enorm complex systeem aan gegevens. Zeker gezien de beveiliging zitten veel bedrijven daar helemaal niet op te wachten.”

Bart Den Hollander van Invers spreekt ook op Emerce eFinancials, 30 november aanstaande in Amsterdam. Tickets zijn nog verkrijgbaar.