SXSW 2024 – ‘Immersive’ en de (Nederlandse) kunst van de verwondering

Het inhoudelijke programma van de strategische missie van Nederland op SXSW begon met de sessie ‘Immersive Wonders: The Sphere & Beyond’.

Centraal stond de ontwikkeling van immersive experiences (IX), een van de speerpunten van CreativeNL, omdat andere ‘realiteiten’ en AI (van Pokémon Go tot sextech) zo’n impact maken en vooral zullen maken op het dagelijks leven van iedereen, zowel in positieve als in negatieve zin.

Nathalie van Sasse

Curator/programmasamensteller en moderator Monique van Dusseldorp trapte de sessie af met haar duiding van immersive ervaringen: “Het is net als samen vuurwerk kijken vroeger, maar nu (deels) digitaal. Ik noem dat the art of awe, de kunst van de verwondering”.

Hierbij een kort verslag van het panel over de laatste ontwikkelingen op het gebied van IX met Nathalie van Sasse van Ysselt, Vice-President en Creative Lead bij de Sphere (Las Vegas), Tristan Hupe-Guimarães, Creative Business Development bij Tellart in Amsterdam, en Alexandre Teodoresco, Vice-President of Strategic Development and Innovation van kunstcollectief The 7 Fingers uit Canada en medevoorzitter van Entertain AI, met per persoon de essentie van haar/zijn verhaal in een paar citaten.

Nathalie van Sasse van Ysselt over de Sphere

Nathalie van Sasse van Ysselt is verantwoordelijk voor de buitenklant van het allergrootste op zichzelf staande medium (lees: led-scherm of led-bol) ter wereld, de Sphere in Las Vegas. Binnen worden onder andere concerten gehouden. Ze zegt: “We hebben jaren aan de ontwikkeling ervan gewerkt: wat kan, wat werkt wel, wat niet en wat wil je laten zien? Het bijzondere ervan was dat toen we echt gingen testen, we dat niet buiten het beeld van het publiek konden doen”. Ze Lacht erom: “Ja, er ging wel eens wat mis, zoiets als de Sphere bestond nog niet. Wat ook bijzonder is, vind ik, is dat creativiteit leidend is bij wat we laten zien. Ja, rond grote evenementen als de Formule 1 en Super Bowl is het ook een advertentiemedium, maar we hebben ook al met kunstenaars als Refik Anadol gewerkt. We merken dat dat laatste gelukkig meer engagement oplevert. Er is al een hele fan community aan het ontstaan, en dat is belangrijker, zelfs voor een commerciële stad als Las Vegas”.

De kunst van de verwondering

Tristan Hupe-Guimarães: “Wat ik geleerd heb, is dat immersive experiences niet alleen over awe of verwondering gaan. Het kunnen ook rare of provocatieve ervaringen zijn, zoals ons project Dinner in 2050. Het gaat er wat mij betreft vooral om dat iemand in een nieuwe wereld een andere ervaring beleeft, die onderdeel uitmaakt van een – liefst uitgesproken, gedurfde – boodschap”.

Alexandre Teodoresco: “Ironisch genoeg heeft de corona-pandemie voor een enorme versnelling in IX gezorgd. De technologie is verbeterd, het publiek is gewend geraakt aan dingen digitaal ervaren, en we zijn erachter gekomen dat de virtuele wereld in de basis niet heel anders werkt dan de echte wereld. Een salto blijft een salto: wij hebben een circusachtergrond, maar als je dat zelf ervaart in een nieuwe wereld is dat spectaculair”.

Vier Nederlandse ‘immersive’ ervaringen

Na een korte pauze vond vervolgens een presentatie plaats van vier Nederlandse immersive ervaringen die onderdeel uitmaken van het officiële programma van SXSW. Als eerste Songs for a passerby van Celine Daemen, een VR-opera waarin toeschouwers met een headset op zich door een “muzikaal droomlandschap” bewegen, zo vertelt de maker in de presentatievideo. Ze vertelt hoe het project gemaakt werd en hoe fysieke en metafysische wereld zich, via techniek, als een droomlandschap met elkaar verbinden. Een kijkje achter de schermen in de making of van techniek en kunst.

De tweede presentatie was van Steye Hallema’s The imaginary friend, dat draait om een kind met een levendige verbeelding, waarin de toeschouwer ook een rol krijgt met het verwerken van de angsten en ervaringen van de jongen. In de presentatie vertellen de makers over het doel en het gevoel die het project stuurden.

De volgende videopresentatie ging over de Fiera del suono, een ‘geluidskermis’ over de verbinding tussen geluid, kunst en de kermis dat draait om projecties en geluid in combinatie met grote opblaasobjecten.

Het vierde project was Walk to Westerbork, een project van het Illinois Holocaust Museum & Education Center dat door middel van een VR-ervaring een intens persoonlijk verhaal vertelt van hoe een jong meisje, Rodi Glass, de Holocaust overleeft. Het publiek begeleidt haar terwijl ze de in Amsterdam, Westerbork en interneringskamp Vittel haar herinneringen deelt en verhaal vertelt. Dat verhaal wordt tot leven gebracht met behulp van 360-videotechnologie, 3D-omgevingen, animatie, motion capture en een ruimtelijke soundtrack.

Toekomstig talent

Tenslotte werd er tijdens de sessie ingezoomd op de vraag welk (innovatief) talent er nodig om de technologische ontwikkelingen allemaal in goede banen te leiden en zo te benutten dat het de mensheid en planeet ten goede komt. IX-specialist Vera Kuipers vatte het scherp samen: “Vooral investeren in het samenbrengen van creativiteit en tech uit verschillende sectoren maken samen de nieuwe immersieve belevingen. En kijk vooruit! Precies wat hier in Austin gebeurt”.

Over de auteur: Nils Adriaans is onder andere Contentdirector bij CreativeNL. Fotografie: Ben Houdijk.