Toekomst van betalen: API’s als fundering van innovatie

Hoe ziet de toekomst van het betalingsverkeer eruit? Moeten we denken aan een biologisch afbreekbare pinpas of gaat de innovatie veel verder? Tijdens het congres ‘De toekomst van het betalingsverkeer’ dat eind april werd gehouden in Amsterdam bleek dat nederigheid en samenwerking de sleutelwoorden zijn voor de financiële sector.

Joerie van den Bergh (How Cool Brands Stay Hot) heeft legio voorbeelden van hoe financiële dienstverleners naar innovatie kijken. Van de biologisch afbreekbare creditcard van de Finse bank Ålandsbanken die van je aankopen bijhoudt hoeveel CO2-uitstoot ermee gepaard gaat tot onze eigen selfie-authenticatiemethode, Van den Bergh weet wat de volgende generatie aanspreekt. Het saaie imago (werken bij de bank staat op de ‘fuck-it-lijst’) kan worden opgevijzeld door influencers in te zetten maar die moeten dan niet de voorwaarden van een spaarrekening gaan uitleggen. Op een natuurlijke manier laten zien wat je met een creditcard kunt, dat is dan weer wel acceptabel.

Nederigheid

Grote vraag is natuurlijk hoe die coole ideeën passen in de strategie van de bank. Benoît Legrand, Chief Innovation Officer van ING, houdt een pleidooi voor nederigheid. “We leren niet genoeg van de geschiedenis. De zon draait niet om de aarde maar omgekeerd en wij als banken zijn niet het centrum van de kennis en macht, dat is de klant. Waarom doen we dit en wie heeft de wijsheid? Bankieren is zuurstof. We maken er elk moment gebruik van maar beseffen het niet. Het is van doorslaggevend belang dat we als bank onzichtbaar zijn. In onze strategie hebben we dat vertaald als ‘mensen helpen om een stap voor te blijven lopen in zaken en privé’. Innovatie is geen gadget. Het is een idee dat wordt geïmplementeerd omdat het vanuit de klant bezien effectief en nuttig is. Een goed idee is niets bijzonders – je moet het ook uitvoeren, en wel sneller en beter dan de concurrent.”

Dat doet ING op basis van de drie C’s – customer, connection en culture. De klant komt terug in bijvoorbeeld de samenwerking met Cabbage in de VS, die binnen tien minuten online leningen verstrekt aan het midden- en kleinbedrijf. “Wij kunnen dat minder goed dan Cabbage dus zijn we gaan samenwerken. Dat is een proces dat intern moet bezinken, dat veel mensen meer weten en problemen beter oplossen dan wij.”

Connecties leggen dus, vandaar de tweede c. ING werkt inmiddels met 140 fintechs samen. De derde, culture, betekent dat ING moet accepteren dat innovatie en langetermijnproces is. “De dringendheid van vernieuwing moeten we verzoenen met de trage verandering. Natuurlijk moet je snel kansen grijpen maar ook geduld hebben met de menselijke geest, die niet is ingesteld op veranderen.”

Gezien Legrands open houding ten aanzien van samenwerken is het niet zo verwonderlijk dat hij fintech niet als grootste concurrent ziet. “Bigtech, dat is waar we op moeten letten. Het spel gaat niet over het betalingsverkeer in Nederland – we moeten kijken wat er bijvoorbeeld gebeurt in China. Dat is een niveau hoger.”

Betekent dat dat we in Nederland ook met WeChat en Alipay of vergelijkbare platformen gaan betalen? Legrand durft het niet te zeggen. “Ik heb geen idee waar we over tien jaar staan. We moeten veel zoeken en proberen dan komen we er vanzelf achter wat wel en niet werkt.”

Samenwerking

Vincent Jansen van Innopay is het met Legrand eens dat samenwerken de sleutel is tot innovatie. Hij is groot voorstander van open banking – niet alleen het uitwisselen van klantgegevens zoals PSD2 voorstaat, maar op alle fronten met elkaar meer waarde creëren in de markt met behulp van API’s. Waar PSD2 alleen draait om transacties en bankrekeningen kun je met open banking bijvoorbeeld ook als financiële instelling aandelen verhandelen als bouwblok toevoegen aan je dienstverlening door samen te werken met een expert op dat gebied.

Een ander voorbeeld van open banking is de Moneymaster-app die Maarten Pater als onderdeel van zijn master thesis heeft gebouwd. De app draait om conversational commerce. De rekeninghouder praat met een chatbot die geautoriseerd is om betalingen tot 25 euro zelf af te handelen. Door een koppeling met je e-mailaccount en agenda ontstaat er allerlei servicemogelijkheden. De bot kan je wijzen op een onbetaalde factuur in je inbox of een verjaardag die eraan komt maar waar je nog geen cadeau voor hebt gekocht. De privacy-pessimisten zullen dit concept eng of te ingrijpend vinden maar er zijn ongetwijfeld consumenten die wel prijs stellen op een dergelijke financiële asssistent, is de verwachting van Jansen.

Van compliance tot een open ecosysteem

Liisa Kanniainen van de Finse Nordea Bank ziet net als Vincent Jansen open banking als een grote kans. Zij schetst de vier mogelijkheden die financiële instellingen hebben qua strategie: gewoon PSD2-compliant zijn, verdergaande API’s ontwikkelen; zelf een ‘verzamelinterface’ bouwen; en een open ecosysteem maken waarbij je API’s worden geïntegreerd bij derden, zoals in shopping journeys en supply chains.

Dat laatste heeft Nordea Bank gedaan. In februari 2017 werden de API’s beschikbaar gesteld aan developers. Het gevolg? Binnen 72 uur meldden 300 developers zich vol enthousiasme aan. Inmiddels zijn dat er meer dan 1600. Zij hebben diensten ontwikkeld die variëren van kredietwaardigheidsbeoordelingen voor het MKB tot direct hypotheken aanvragen, van spaarapps voor groepen tot visuele budgetteringsapps.

Vooruitlopend op PSD2 ontwikkelde Nordea Bank samen met een partner een proof-of-concept voor een rekeningaggregator, waarin de klant een overzicht heeft van al zijn of haar bankrekeningen, ongeacht waar die lopen.

Voor Nordea Bank is open banking de weg voorwaarts, stelt Kanniainen. De komende tijd wordt het aantal pilots en samenwerkingen uitgebreid. Dit jaar zal ook het aantal premium API’s fors stijgen, oftewel API’s die zo waardevol zijn dat de gebruiker bereid is ervoor te betalen.