‘Bedrijven als Uber moeten anders worden geclassificeerd’

Bedrijven als Uber, die op aanvraag leveren, moeten anders worden geclassificeerd. De categorie waarin Uber zichzelf ingedeeld wil zien, is moreel en juridisch twijfelachtig, zo stelt nieuw onderzoek van Magdalena Cholakova en professor Joep Cornelissen van Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM).

Het classificeren van een bedrijf in een bepaalde categorie heeft verstrekkende gevolgen voor regelgeving, sociale gelijkheid en welvaart. Daarom vinden de onderzoekers dat deze classificatie bekeken moeten worden vanuit zowel een politieke als morele invalshoek.

Met behulp van bedrijfsretoriek en juridisch jargon doet Uber het voorkomen dat de categorie waarin het zich wil classificeren heel vanzelfsprekend is. De boete van 649 miljoen dollar (ongeveer 585 miljoen euro) die Uber kreeg van de rechter in New Jersey omdat het chauffeurs niet als ‘werknemers’ aanduidde, laat zien dat deze classificatie niet zo vanzelfsprekend is.

Het onderzoek van Cholakova en Cornelissen toont aan dat Uber ernaar streeft een nieuwe categorie van ‘zelfstandigen’ te creëren, zodat Uber af kan zien van enige vorm van verantwoordelijkheid voor werknemers op het gebied van sociale zekerheid, bescherming en redelijk loon.

De vraag is of het maatschappelijk acceptabel is als een bedrijf zich als platform manifesteert, en via een app optreedt als bemiddelaar tussen klantverzoeken en werkzaamheden, en zich daarmee ontdoet van arbeidswetgeving en verantwoordelijkheid.

De argumenten die Uber ter rechtvaardiging gebruikt zijn volgens de onderzoekers discutabel. Voorstanders van een zelfstandigenstatus, in plaats van een werknemersstatus, wijzen er bijvoorbeeld op dat het aantal werkuren niet te meten is. Een ander argument van voorstanders is dat werknemers met meerdere apps tegelijk bezig kunnen zijn, waardoor het moeilijk is om uren toe te schrijven aan een enkele werkgever.

Cholakova en Cornelissen stellen juist dat Uber chauffeurs actief aanstuurt, zelfs gedurende ‘inactieve’ uren. Van hen wordt immers verwacht dat ze een rit binnen 15 seconden accepteren, zonder de exacte locatie of beloning te weten. Omdat chauffeurs het risico lopen te worden afgedankt als ze een rit weigeren, kunnen er vraagtekens gezet worden bij de hoeveelheid vrijheid die zij echt hebben.