Internet Archive in gevaar: muziekindustrie eist 700 miljoen dollar vanwege digitalisering erfgoed

Het voortbestaan van het non-profit Internet Archive wordt bedreigd door een miljoenenclaim van grote platenlabels. Een petitie, inmiddels ondertekend door zo’n 56.000 mensen, roept Universal Music Group, Sony Music, Capitol Records en Arista op om een rechtszaak in te trekken. De aanleiding is het zogeheten Great 78 Project, waarmee het Internet Archive historische muziekopnames uit de periode 1880 tot 1960 wil redden door deze te digitaliseren.

Het project richt zich op 250.000 oude 78-toerenplaten, met als doel om in totaal 500.000 liedjes online beschikbaar te stellen voor educatie en onderzoek. De platen zijn afkomstig uit collecties van verzamelaars en instellingen, die hun materiaal vrijwillig aan het archief hebben geschonken. De collectie bevat unieke opnames van vroege jazz, blues, gospel en folk — muziek die anders voorgoed verloren dreigt te gaan.

In eerste instantie eisten de muziekbedrijven 372 miljoen dollar voor vermeende auteursrechtschending, maar dat bedrag is inmiddels verhoogd naar 700 miljoen. De rechtszaak baseert zich op de Music Modernization Act, die in 2018 door voormalig president Donald Trump werd ondertekend. Deze wet voorziet in federale bescherming van geluidsopnames gemaakt vóór 1972 — opnames die eerder onder staatsrecht vielen. Hierdoor kunnen platenmaatschappijen tot 2067 aanspraak maken op exclusieve rechten, zelfs op materiaal dat inmiddels cultureel erfgoed is geworden.

Volgens de petitie gaat deze zaak niet alleen over muziek, maar over het behoud van het digitale geheugen van de mensheid. Het Internet Archive is ook de thuisbasis van de Wayback Machine — een onmisbare tool die dagelijks door miljoenen wordt gebruikt om verouderde websites, documenten en online bronnen op te zoeken. Journalisten, onderzoekers, advocaten en burgers gebruiken de dienst voor factchecking en geschiedschrijving. “In een tijd waarin digitale informatie snel wordt verwijderd of overschreven, kunnen we het ons niet veroorloven deze instrumenten te verliezen,” luidt het in de petitie.

De zaak, die officieel Universal Music Group et al. v. Internet Archive heet, werd oorspronkelijk ingediend bij de federale rechtbank van Zuid-New York en is nu overgedragen aan de rechtbank in Noord-Californië. Het Internet Archive benadrukt dat het Great 78 Project geen schade berokkent aan de muziekindustrie. Sterker nog: mensen die hedendaagse muziek willen streamen, gebruiken daarvoor commerciële platforms. De historische opnames in kwestie zijn bedoeld voor educatief en wetenschappelijk gebruik.