Naspers: van krantenjongen tot tech-ziener

Het Zuid-Afrikaanse internetbedrijf Naspers heeft zich tamelijk in de luwte ontwikkeld tot een van de grootste techbedrijven ter wereld. Waarbij de focus niet op het rijke Westen ligt, maar op consumenten in opkomende economieën met een groeiende behoefte om mee te doen in de online wereld. Marktplaatsen, voedselbezorging en betalingen bieden de grootste kansen, aldus Group CEO Bob van Dijk. “We zetten vroeg in op technologieën die een rol gaan spelen in het dagelijks leven.” Afgelopen week was het bedrijf nog betrokken bij een overnamebod op Just Eat.

Op 11 september mocht de vlag uit aan het Beursplein: Prosus maakte zijn debuut op de Amsterdamse beurs. En daarmee Naspers, dat in 1915 startte als krantenuitgever en zo’n driekwart van de aandelen van het nieuwe bedrijf in handen heeft. Een stap die net even anders ligt dan bij collega-techbedrijven als Takeaway.com en Adyen die de Zuid-Afrikanen voorgingen. Napsers heeft namelijk al een notering aan de beurs in Johannesburg, waar het door zijn groei een kwart van de index uitmaakte. Terwijl menig investeringsfonds gebonden is aan regels over het spreiden van investeringen. Daarop is met de Prosus-listing ongeveer een kwart van de waarde, aanvankelijk zo’n honderd miljard euro, overgeheveld naar Amsterdam. Waarbij de nieuwe entiteit alle investeringen in consumentgerichte activiteiten omvat. Wat weer lucht voor Naspers geeft. “Met onze kernsegmenten groeien we rond de dertig procent. Voor de voortzetting van die groei zoeken we een nieuwe generatie aandeelhouders”, zegt Nederlander Van Dijk.

De stap naar de Amsterdamse beurs betekent echter allerminst dat Naspers zich ook op Nederland zal richten. De investeringen vloeien voor het overgrote deel naar opkomende economieën. Denk aan India, Brazilië en Zuidoost-Aziatische landen. Momenteel bezit Naspers via Prosus daar belangen in tal van marktplaatsen, sociale netwerken, voedselbezorgers, paymentbedrijven en online reisbureaus, van wie de aandelen in zo’n twintig verschillende bedrijven zijn samengebracht. Waarbij de naam Naspers veelal op de achtergrond is gebleven. En de link met merken als de Indiase maaltijdbezorger Swiggy, Russische internetdienst Mail.RU, betaalbedrijf PayU en zelfs bekendere namen als Delivery Hero en Tencent niet altijd wordt gelegd. Van Dijk: “We hebben de beste resultaten behaald door te kijken naar welke technologieën een rol gaan spelen in het dagelijks leven van mensen en daar vroeg op in te spelen.”

Scammers
Zo’n tien haar geleden stapte Naspers in de ‘classifieds’, het c2c-marktplaatsmodel. Van Dijk: “De reden dat we dat deden, is dat mensen meer spullen moeten gaan hergebruiken. Dat is een substantiële behoefte, waaraan juist eerder meer zal komen dan minder. Technologie heeft echt het verschil gemaakt in hoe mensen tweedehands spullen kunnen verkopen aan elkaar. En dat gaat een nog grotere vlucht nemen.” Echter, in de meeste landen staat er al wel een model, voegt hij toe. Groeimogelijkheden liggen dan ook niet zozeer in het aansluiten van nieuwe landen, maar in het verdiepen van het model in opkomende markten. Middels verticals, zoals wij hier in de vorm van Funda en AutoScout24 kennen. “In heel veel landen is dat nog niet zo goed ontwikkeld. De ‘marktplaats’ is er al gecreëerd, maar daarnaast is er nog behoefte aan een gespecialiseerde vertical om complexere transacties te doen.”

Evengoed zullen platformen als OLX en Avito, waar allerhande goederen verkocht worden, volgens Van Dijk niet aan populariteit inboeten. “In landen als India, Indonesië en Brazilië is er juist voor veel mensen voor het eerst de gelegenheid om hun telefoon te verkopen. Zij hebben minder besteedbaar inkomen dan in het Westen. We zien daar dan ook heel veel behoefte en hebben er een groot deel van onze groei gerealiseerd.”

Dit succes komt voor een groot deel voort uit de hoge mate van mobiel gebruik van de platformen, zo’n tachtig procent van alle traffic op Naspers’ platformen loopt via mobiele telefoons. Daarmee is kopen en verkopen een stuk eenvoudiger en laagdrempeliger geworden.

Gevraagd naar problemen met fraude waar veel c2c-platformen mee kampen, merkt Van Dijk op dat er forse stappen gezet zijn in bestrijding ervan. “Voor ons engineeringteam is het voorkomen van fraude de diepste investering geweest. De laatste jaren vooral gedreven door artificial intelligence. Want scammers denken dat ze slim zijn, maar zijn extreem makkelijk te vinden als je daar technologie op loslaat. Wij zien alle berichten die mensen naar elkaar sturen op het platform. Dan zie je heel gauw als iemand niet bonafide is.”

Groeikans
De afgelopen drie jaar wordt er ook gekeken naar wat Van Dijk het ‘convenience transactiemodel’ noemt. Zoals het Nederlandse ‘Wij kopen auto’s’ – dat overigens geen connectie heeft met Naspers – dit bijvoorbeeld doet. Daarbij koopt het bedrijf auto’s direct van consumenten, veelal op basis van basisgegevens van het merk en type. “Dat vinden niet alle consumenten fijn, maar een heleboel wel. Je hebt weinig frictie, hoeft niet zoveel werk te doen. Het is gemak.” De synergie met bestaande marktplaatsen waarover Naspers beschikt, maakt het volgens hem extra interessant. De grootste inspanning die dergelijke bedrijven moeten leveren – en daarmee de grootste kosten – is het vinden van mensen die hun product willen verkopen. Terwijl die al aanwezig zijn op een marktplaats en hun verkoopintentie meer dan duidelijk is. “Als je die twee kanalen samenvoegt, kun je verkopers gelijk een voorstel doen om hun auto te kopen. Klanten zijn er blij mee, want ze hebben de keuze om het te doen. En voor ons is het een hele nieuwe groeikans.”

Vertrouwen is er ook in verdere groei van de online food-sector, en dan met name van maaltijdbezorgdiensten. “De groeikans, in volume van bestellingen, is op z’n minst een factor twintig. Mensen besteden veel tijd en geld aan voeding, maar de hele voedselketen is nog vrijwel zoals hij was. Technologie speelt slechts zijdelings een rol. Dat gaat veranderen.” Veel landen staan daarbij nog aan het begin, meent de CEO. “In China en Korea zie je voorbeelden dat mensen niet meer koken, maar een maaltijd met een bezorgtijd van een kwartier in huis kunnen krijgen.” Anders gezegd kan het ecosysteem van mensen voeden veel efficiënter door inzet van technologie. “Het is de meest spannende en significante groeikans voor ons, omdat het aantal gelegenheden dat je een beter aanbod zou kunnen bieden groot is.”

Doelgroep
Een derde pijler is de online betaalsector. Waar partijen als Adyen succesvol zijn in markten waar creditcards leidend zijn, kiest Naspers op kleinere schaal voor toepassingen in groeimarkten waar mensen niet over creditcards beschikken, maar wel mee willen doen aan de online wereld. Zo telt India – waar het bedrijf zijn grootste activiteiten heeft in betalingen – zo’n 1,3 miljard mensen, maar slechts 25 miljoen creditcards, schetst Van Dijk. “Een heleboel andere mensen hebben wel een smartphone en moeten dus op een andere manier kunnen betalen als ze een taxi willen nemen of een maaltijd bestellen. Wereldwijd accepteren wij daarom zo’n tweehonderd verschillende alternatieve betaalmethodes.” Daar is volgens hem ook de rode draad in het investeringsbeleid weer zichtbaar: “Er is een duidelijke consumer need, je weet dat het groot gaat worden in de markt. Dat wil je faciliteren.” De afgelopen jaren investeerde Naspers dan ook ruim zevenhonderd miljoen dollar in payment- en fintechbedrijven.

Vanuit die gedachte is recentelijk via PayU, waarin alle betalings- en fintechactiviteiten zijn ondergebracht, een meerderheidsbelang in Red Dot Payment genomen, een op Zuidoost-Azië gerichte aanbieder van online betaaloplossingen die onder andere in retail, hospitality, liefdadigheid en maaltijdbezorging actief is. Die regio, waarin onder andere Indonesië en Thailand zich bevinden, is volgens een Google-Temasek-studie een van de snelst groeiende markten voor digitale betalingen ter wereld, met een verwachte verdrievoudiging van betalingen tot zo’n 240 miljard dollar in 2025. Ter vergelijking: het gebied heeft reeds ruim 350 miljoen internetgebruikers in de zes grootste landen, wat een grotere doelgroep is dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Door de activiteiten van Red Dot Payment aan te sluiten op de PayU Hub wordt het voor handelaren mogelijk om hen middels één API-aansluiting te bereiken.

Ongewoon
Hoewel het Naspers voor de wind gaat, maakt de wereldpolitiek het er niet makkelijker op. Groeimarkten merken de nadelige effecten van handelsoorlogen, zoals de Verenigde Staten die momenteel ontketent, veelal al eerste. En daarmee ook Naspers. “Maar we investeren voor de lange termijn en kijken tien tot twintig jaar vooruit. Dan beïnvloedt dat je keuzes niet. Als iets over tien jaar werkt, zal die handelsoorlog wel voorbij zijn. Dat helpt om de dagelijkse beslissingen niet te veel te laten beïnvloeden. Daar kun je ook verlamd door raken.”

Wat wel van invloed is, is dat er de afgelopen jaren heel veel goedkoop kapitaal is geweest. Dat heeft ertoe geleid dat je selectief moet zijn en de markt niet achterna kunt lopen, meent Van Dijk. Mede daardoor is Naspers vroeger gaan investeren in bedrijven, zodat ze nog niet heel ver ontwikkeld zijn en hoge waarderingen hebben. Dat verklaart ook de grote klapper met Tencent. Daartegenover staan echter ook minder gelukte investeringen. “We hebben allerlei andere investeringen in China gedaan die niet goed hebben uitgepakt. Dat is niet ongewoon.”

Waar de volgende grote klapper vandaan gaat komen? “Onze food delivery-investeringen voelen hetzelfde. We hebben ongeveer zeven jaar geleden voor het eerst in iFood geïnvesteerd in Brazilië, tegen een waardering van zo’n vijftien miljoen dollar. Analisten schatten het tegenwoordig tegen de twee miljard. Als je vroeg instapt, is de kans van slagen kleiner. Maar als we denken dat het de juiste mensen zijn met het juiste model, kan het heel goed uitpakken.”

* Dit artikel verscheen eerder in het oktobernummer van Emerce magazine (#173).