Als Nederland succesvolle AI-startups wil, dan is het hoog tijd voor betere wetgeving voor startups

De afgelopen weken is er steeds meer aandacht voor digitale soevereiniteit. Nederlandse en Europese politici willen meer succesvolle AI-bedrijven, maar doen er te weinig aan om dat te realiseren.

Ik hoop dat de regering in actie komt: zie het vertrek van Bird als kanarie in de kolenmijn en zorg dat er niet meer bedrijven uit Nederland vertrekken uit onvrede met wetgeving.

Digitale soevereiniteit

Dat de Europese en Nederlandse politiek graag meer succesvolle Europese technologie- en AI-bedrijven ziet, laat zien dat technologie een steeds politieker thema is geworden. In feite is er al langer een groeiend bewustzijn over het belang van Europese technologie. Tijdens de Corona-periode werden we ons bewust van lange toeleveringsketens en werd de afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers ongemakkelijk bevonden. Laten we hopen dat Europa snel zelfstandiger en technologisch volwassener Europa wordt.

Terwijl het debat gevoerd wordt over het belang van Europese AI-reuzen, groeit de onvrede onder steeds meer ondernemers met wetgeving voor startups en scale-ups. Adriaan Mol heeft al eens verzucht dat techbedrijven in Nederland bestaan ondanks de overheid, niet dankzij de overheid.

‘Unicorn-bouwer’ Job van der Voort (Remote) adviseert startups om zo snel mogelijk uit Europa te vertrekken. En de Nederlandse unicorn Bird maakte recent bekend Nederland te verlaten. CEO en founder Robert Vis gaf aan niet met bedrijven als Google en Facebook te kunnen concurreren, omdat die hun medewerkers fiscaal voordelig aandelenopties kunnen aanbieden. In Nederland is dat lastiger en fiscaal minder voordelig. Daardoor wordt het lastiger om internationaal toptalent aan te trekken.

Europese AI-bedrijven?

Nederland leidt helaas te weinig developers, IT’ers en andere techneuten op, waardoor Nederlandse techbedrijven afhankelijk zijn van buitenlands talent. Een van de manieren waarop we dat talent kunnen bereiken, is door het voor buitenlandse werknemers financieel aantrekkelijk te maken om hier te komen werken. Deze expat-bonus voelt (en is) oneerlijk ten opzichte van niet-buitenlandse belastingbetalers, maar het is kiezen tussen twee kwaden: een belastingvoordeel voor niet-Nederlandse IT-ers of het in de kiem smoren van het toekomstig verdienmodel van de BV Nederland. Deze regering is echter van plan om die expat-bonus af te schaffen, waarmee technologische innovatie in Nederland lastiger wordt.

Aan de ene kant zorgt wetgeving er dus voor dat steeds meer startups en scale-ups Nederland en Europa uit worden gejaagd. Maar aan de andere kant zijn Europese technologiebedrijven hoognodig om te voldoen aan wetgeving. Europese bedrijven zijn volgens de GDPR namelijk verplicht om hun data in Europa op te slaan. Het is zinnig dat Europese wetgeving de privacy van Europeanen waarborgt, maar er zou ook nagedacht moeten worden over de praktische invulling: dat er überhaupt wel Europese techbedrijven zijn om data op te slaan.

Steeds meer bedrijven maken zich hier overigens druk om. Met ons bedrijf ontwikkelen we AI-software voor online marketing. Een van de redenen dat we de afgelopen jaren flink groeiden, is dat we de enige partij in ons vakgebied zijn die gegevens van Europese klanten opslaan op Europese servers.

Woorden én daden

Ondernemers als Robert Vis, Job van der Voort en Adriaan Mol verwoorden een sentiment dat ik bij veel collega-ondernemers proef: het idee dat er veel gesproken wordt over Nederland als kenniseconomie, maar dat actie uitblijft. Frankrijk is in dat opzicht illustratief. Macron wil dat Frankrijk voorop loopt op het gebied van AI, maar de Franse regering maakte het recent zo goed als onmogelijk om werknemers te belonen met aandelenopties door de belastingen daarop drastisch te verhogen. Het verschil tussen woorden en daden is schrijnend.

Willen Europa of Nederland meer AI-reuzen, dan moet er actie ondernomen worden. Anders verandert er nooit wat aan het cliché: Amerika innoveert, China kopieert en Europa reguleert. Laten we het in Nederland daarom snel makkelijker maken om werknemers van techbedrijven te belonen met aandelenopties en de expatregeling in stand te houden. Het vertrek van Bird is in feite een kanarie in de kolenmijn, de vraag is alleen of Den Haag of Brussel het wil horen.

Over de auteur: Mitch Voskuilen is CEO en oprichter van de Nederlandse AI-startup Billy Grace.